خودمراقبتی، علم و هنری است که تمام افراد جامعه باید نسبت به آن آگاه باشند، یعنی علاوه بر کارکنان بهداشتی و درمانی، تمام افراد جامعه باید در این خصوص آگاهی داشته باشند.

در واقع خودمراقبتی به دو بخش تقسیم می ‌شود، بخش اول مربوط به زمانی است که فرد سالم است. در این مواقع افراد باید با آگاهی نسبت به اصول خودمراقبتی به گونه ای رفتار و زندگی کنند تا دچار بیماری نشوند. برای مثال فردی که دارای زمینه خانوادگی بیماری قلبی و عروقی است برای اینکه به این بیماری دچار نشود، باید با افزایش دانش نسبت به اصول خودمراقبتی از بروز بیماری و عوارض آن پیشگیری کند.

بخش دوم خودمراقبتی مربوط به افرادی است که درگیر بیماری شده اند. در واقع افرادی که بیمار می ‌شوند، می ‌توانند با رعایت اصول خودمراقبتی مانع تشدید بیماری و عوارض آن شوند. برای مثال اگر فردی دچار افزایش فشارخون است، می‌ تواند با خودمراقبتی مانع بروز بیماری های خطرناکی از جمله بیماری های قلبی و عروقی شود.

اهمیت نقش مادران در توسعه آگاهی های خودمراقبتی

بین اعضای خانواده به طور معمول، مادران مهمترین نقش مراقبتی را بر عهده دارند و با توانمندسازی مادران در زمینه خودمراقبتی به ویژه با اجرای برنامه ملی «هرخانه یک پایگاه سلامت»، می توانیم گام بلندی در راستای سلامت فرد و خانواده برداریم.

برای طراحی برنامه خودمراقبتی فردی، باید ابتدا وضعیت سلامت خود را ارزیابی کنیم؛ این کار می تواند به صورت خودارزیابی یا ارزیابی از سوی تیم سلامت انجام شود؛ برای این کار باید با پزشک خانواده خود مشورت کنیم و با راهنمایی و حمایت او، رفتارهای نیازمند تغییرمان را مشخص سازیم.

در حال حاضر با توجه به شیوع ویروس کرونا و افزایش آمار ابتلا افراد به بیماری کووید 19، بیش از پیش نقش خودمراقبتی اهمیت دارد. خودمراقبتی کم هزینه ترین روش پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونا است و می توانیم با رعایت اصول بهداشت فردی، شست و شوی مرتب دست ها با آب و صابون، استفاده صحیح از ماسک، رعایت فاصله فیزیکی مناسب دست کم یک متر و پرهیز از رفتن به اجتماعات و مکان های شلوغ تا حد زیادی از ابتلا به این بیماری پیشگیری کنیم./105

«بهنام لشگرآرا»؛ رییس گروه آموزش و ارتقای سلامت معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز